Tussen Amsterdam en Polen bestaan eeuwenoude banden. Een groot deel van de Amsterdamse 17de-eeuwse grachtengordel en Damplein zijn gebouwd op eikenhouten palen uit Polen; de historische grachtenhuizen van Gdansk (Danzig) zijn met Nederlandse bakstenen gebouwd. Amsterdamse schepen namen deze stenen uit Nederland mee op hun reis naar Danzig, en brachten graan uit Polen terug. Amsterdam is inmiddels ook in trek bij Polen om te wonen en te werken.
Poolsche Coffijhuis, het latere Hotel Polen
In 1781 stond in de Kalverstraat, hoek Papenbroeksteeg, het Poolsche Coffijhuis. Dit werd het latere hotel Polen. In 1941 moest het hotel op last van de Duitse bezetter z’n naam wijzigen in Paleis Hotel. Het hotel brandde in 1977 af. Voor de 33 slachtoffers van deze brand is een monument opgericht op de Nieuwe Oosterbegraafplaats.
Jurriaen Pool, 17de-eeuwse schilder
Jurriaen Pool (1666-1745) was een portretschilder met Poolse wortels. Hij groeide op in het Burgerweeshuis aan de Kalverstraat in Amsterdam. In 1693 trouwde hij met Rachel Ruysch, een van de weinige vrouwelijke kunstschilders in die tijd, die mede daardoor beroemder zou worden dan haar echtgenoot. Beiden werden begraven in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Het Amsterdam Museum bezit een aantal schilderijen van Jurriaen Pool.
amsterdammuseum.nl
Abraham Krasnapolsky uit ‘Mooi Polen’
In 1865 kocht Abraham W. Krasnapolsky (1838-1912), een Poolse emigrantenzoon, het Nieuwe Poolsche Koffiehuis aan de Warmoesstraat 181. In 1883 werd de zaak onder de naam Krasnapolsky met een hotel uitgebreid. Beroemd werd de Wintertuin met z’n kolossale planten en palmen onder een glazen koepeldak; deze Wintertuin is nog steeds in
gebruik. Het hotel een van de eerste gebouwen in Amsterdam met elektrische verlichting. Krasnapolsky betekent ‘Mooi Polen’.
nh-hotels.nl/hotel/nh-amsterdam-grand-hotel-krasnapolsky
Tuschinski Theater
Het Tuschinski Theater werd gebouwd in opdracht van Abraham Tuschinski en geldt als een van de mooiste bioscopen van de wereld. Toen het in 1921 opende was het interieur een sensatie. Tuschinski werd geboren in Polen; het Tuschinski Theater was zijn grote droom. Op het indrukwekkende tapijt in de foyer staat de Poolse adelaar afgebeeld, een hommage aan Tuschinski’s vaderland. Tragisch zijn de omstandigheden waaronder Tuschinski uiteindelijk in zijn vaderland stierf: in 1943 in het concentratiekamp Auschwitz.
Poolse school
In de vluchtelingensociëteit Het Leeuwenpoortje aan de Prinsenhofsteeg 5 werd in 1959 een schooltje geopend voor de kinderen van in Amsterdam wonende Polen. Het grootste deel van deze Polen kwam in 1944 met de eerste Poolse pantserdivisie via het zuiden van het land naar Amsterdam. Veel Poolse soldaten trouwden met Nederlandse meisjes.
Gevelstenen
Pool
Een steen in de pakhuisgevel van Kerkstraat 322 toont een man met een tulband, in een exotisch gewaad. Z’n hand steunt op een stok. Boven hem staat het jaar 1688, onder hem staat POOL.
Breslaw
In de gevel van het huis Keizersgracht 145 staat een steen met de naam Breslaw. Het huis werd rond 1720 gebouwd voor Jacques Grijspeert, afkomstig uit Breslau: het tegenwoordige Wroclaw.
Poolse koningskroon
Het pand Singel 45 wordt bekroond door de Poolse koningskroon. Poolse Kamay In de Spuistraat 42 is de gevelsteen ‘Poolse Kamay’ te zien: negen mannen die een vierkant vaartuig roeien. Een kamay was een rivierboot
waarop in het midden een huisje stond. Hij werd gebruikt om graan te vervoeren.
Joodse immigranten uit Polen
Een veelvoorkomende familienaam in Amsterdam is Polak, een aanduiding voor iemand afkomstig uit Polen. In de 17de en 18de eeuw vestigden vele Joden uit Duitsland en Polen zich in het welvarende Amsterdam. Beroemde Amsterdammers met de naam Polak zijn o.a. Henri Polak (1868-1943), socialist en voorzitter van de Algemene
Nederlandse Diamantbewerkers Bond; Benjamin Polak (1917-1993), gemeenteraadslid én huisarts, en Wim Polak, burgemeester van Amsterdam van 1977-1983. In 2008 werd een brede natuurstenen trap aan de Amstel, hoek Nieuwe Prinsengracht, genoemd naar oud-burgemeester Wim Polak.
Bron: https://www.iamsterdam.com/
afbeelding: Damplein, ©communications-unlimited.nl,